Beroerte (CVA)

Als je een scheve mond hebt, verward praat of een verlamde arm hebt of dit bij een ander ziet, moet je direct contact maken met de huisarts of naar de Spoedeisende Hulp gaan. Om dit te onthouden is er het volgende ezelsbruggetje: “Mond, spraak, arm. Beroerte-alarm!” Ook bij een combinatie van andere symptomen die hierboven vermeld staan, moet je zo snel mogelijk deskundige hulp inroepen. Hoe langer je onbehandeld blijft, hoe meer hersenschade er kan ontstaan.

Een beroerte ontstaat wanneer er een bloedvaatje in de hersenen knapt (hersenbloeding) of dicht komt te zitten door een bloedstolsel (herseninfarct, TIA). Dit gebeurt vaak als de bloedvatwand beschadigd is, bijvoorbeeld door atherosclerose. Een bloeding is daarnaast vaak het gevolg van een te hoge bloeddruk. Bij een hersenbloeding, een herseninfarct en een TIA krijgen delen van de hersenen niet genoeg zuurstof meer en raken de hersenen beschadigd, wat uiteindelijk voor de klachten zorgt die mensen ervaren bij een CVA.

Er zijn verschillende factoren die je risico op een beroerte kunnen vergroten, namelijk:

• Hoge bloeddruk
• Diabetes
• Niet genoeg bewegen
• Ongezond eten
• Hoog cholesterol
• Hart- en vaatziekten
• Overgewicht
• Alcoholisme
• Roken
• Langdurige stress
• Bij vrouwen migraine met aura
• Sommige hormoonbehandelingen
• Erfelijkheid

De meest voorkomende symptomen bij een beroerte zijn een scheve mond, verward praten en een verlamde arm. Daarnaast zijn er nog andere symptomen die op een beroerte kunnen wijzen:

• Krachtsverlies of verlamming van een been, arm en/of helft van het gezicht
• Tintelingen
• Dubbelzien
• Uitval van een deel van het zicht of het gehele zicht aan één oog
• Erg draaiduizelig zijn
• Verdoofd gevoel in arm, been of gezicht
• Coördinatie- en evenwichtsstoornissen
• Erge hoofdpijn
• Slikproblemen
• Misselijkheid en braken
• Epileptische aanvallen
• Bewustzijnsverlies
• Verwardheid
• Praten met dubbele tong
• Onvermogen tot praten of niet kloppende woorden of zinnen zeggen.

Deze verschijnselen treden vaak plotseling op. Een TIA is een kortdurend CVA, waarvan de klachten snel weer verdwijnen.

Doordat er bij een beroerte hersenweefsel beschadigd raakt, zijn er vaak verschillende (ernstige) gevolgen. Het ligt aan de plek in de hersenen waar een beroerte is ontstaan, welke gevolgen er van een CVA zijn. Dit komt doordat verschillende plekken in je hersenen verschillende functies hebben. Als er bijvoorbeeld hersenweefsel beschadigd raakt dat je spraak regelt, kun je problemen krijgen met je spraak. Als er hersenweefsel beschadigd raakt dat de spieren in je arm aanstuurt, kun je een verlamde arm krijgen.

Lichamelijke gevolgen

Je kunt er verschillende lichamelijke klachten aan overhouden, zoals:

• Verlamming
• Vermoeidheid
• Coördinatie- of evenwichtsproblemen
• Incontinentie
• Uitval van een deel van het zicht
• Wazig zien of dubbelzien
• Neglect (niet doorhebben wat er aan één kant van je lichaam gebeurt)

Mentale gevolgen

Ook kan een beroerte verschillende geestelijke gevolgen hebben, zoals:

• Geheugenstoornissen
• Problemen met het begrijpen of spreken van taal
• Problemen met het uitvoeren van handelingen
• Veranderd tijdsbesef
• Verstoord dag- en nachtritme
• Concentratiestoornissen
• Problemen met verwerken van prikkels
• Moeite met plannen, rekenen of ruimtelijk inzicht
• Daarnaast kunnen er gedragsveranderingen ontstaan. Zo kun je je interesse verliezen en vlakker worden, impulsief gedrag gaan vertonen of moeite krijgen met veranderingen.

Emotionele gevolgen

Een beroerte heeft vaak ook emotionele gevolgen. Zo kun je bang zijn om opnieuw een beroerte te krijgen, maar ook de hersenbeschadiging kan angst veroorzaken. Daarnaast kunnen de beperkingen die zijn ontstaan frustraties of depressiviteit opwekken.

Bij een beroerte is het zaak om zo snel mogelijk behandeld te worden. Hoe langer het CVA duurt, hoe meer schade er ontstaat. Bel daarom meteen met de huisarts of ga naar de Spoedeisende Hulp als je het vermoeden hebt dat jij of iemand anders een beroerte heeft.

De behandeling van een CVA hangt af van de onderliggende aandoening. Als de onderliggende aandoening een herseninfarct is, wordt er steeds vaker gestart met trombolyse. Dit is het oplossen van het stolsel dat het bloedvat verstopt met een bepaald medicijn. Als dit niet werkt, kan de vernauwing via een katheter (dun slangetje) in de bloedvaten verwijderd worden.

Een hersenbloeding kan vaak niet goed behandeld worden. Vaak moet je stoppen met bloedverdunnende medicijnen, als je deze gebruikt. Ook kun je een medicijn voorgeschreven krijgen om je bloeddruk te verlagen. Als het snel slechter gaat, kan de arts ervoor kiezen om je te opereren.

Vervolgens zal je moeten revalideren. Het ligt aan de klachten die je hebt welke revalidatie geschikt is voor jou. Zo kan een fysiotherapeut bijvoorbeeld helpen bij bepaalde lichamelijke problemen en een psycholoog bij bepaalde geestelijke gevolgen. De logopedist kan helpen bij slikproblemen en praatproblemen.