Botulisme

Botulisme wordt veroorzaakt door een besmetting met de bacterie Clostridium botulinum. Clostridium botulinum leeft normaal gesproken in de aarde en komt ook in onze darm voor waar hij onder normale omstandigheden geen schade aanricht. Onder gunstige omstandigheden (warme zomer) en in gunstige voedingsbodems (eigengemaakte worst, vlees, conserven) kan de bacterie echter snel groeien en een gif (botuline) afscheiden, dat verlammend werkt op de zenuwen. Clostridium botulinum kan het tijdens warme zomers ook voorkomen in oppervlaktewateren, waardoor er gevaar van besmetting tijdens het zwemmen bestaat.

De eerste symptomen van botulisme treden niet meteen na de besmetting op, maar pas na 12 tot 36 uur. Dit zijn in eerste instantie:

• Overgeven
• Buikpijn en misselijkheid
• Moeheid
• Hoofdpijn

Deze worden opgevolgd door meer ernstigere klachten, waaronder:

• Spierzwakte en verlammingsverschijnselen. Dit begint bij het hoofd en breidt zich langzaam uit over het hele lichaam.
• Slecht zicht. Omdat de oogspiertjes verlammen, ga je dubbelzien.
• Moeite met slikken, kauwen en praten
Symptomen zuigelingenbotulisme
Zuigelingenbotulisme herken je aan:
• Een verminderde eetlust van je baby
• Sloomheid
• Voortdurend huilen
• Verstopping
• Spierzwakte en verlammingsverschijnselen

Wanneer bovenstaande symptomen zich voordoen dan is het aan te raden direct een arts te raadplegen. Een snelle behandeling voorkomt ernstige complicaties.

De behandeling van botulisme moet zo snel mogelijk na besmetting te starten. Zonder behandeling heeft 50% van de gevallen een dodelijke afloop als gevolg van verlamming van de ademhalingsspieren. De behandeling bestaat uit het toedienen van een antiserum (antitoxine). Een klinische diagnose en huidtest moeten uitwijzen of deze behandeling gestart kan worden. Dit kan indien nodig worden aangevuld met een intensive care behandeling, bestaande uit kunstmatige ademhaling en een ondersteunend vocht- en voedingsbeleid. De behandeling gaat door totdat de ziekteverschijnselen zijn verdwenen. Een verlamming als het gevolg van botulisme kan enige tijd aanhouden, variërend van enkele weken tot enkele maanden.

Om een besmetting met clostridium botulinum te voorkomen kun je rekening houden met de volgende adviezen:

• Gooi bolstaande blikken met voedsel weg. Dit is een teken dat de voeding niet optimaal meer geconserveerd is.
• Maak thuis geen ingemaakte groeten of vleeswaren. Wil je dit toch doen, dan zorg dat je het voedsel van te voren goed verhit en zo goed mogelijk luchtdicht verpakt.
• Bewaar zelfgemaakte sausen, zoals pesto of knoflook in olie, niet langer dan vier dagen.
• Geef baby’s tot 1 jaar geen honing. Hiermee voorkom je zuigelingenbotulisme. Vanaf 1 jaar kan honing gewoon gebruikt worden, omdat de darmflora dan volledig ontwikkeld is en eventuele sporen van de bacterie dan geen schade aanrichten.
• Maak wonden goed schoon. Bijvoorbeeld aan handen na werken in de tuin. Dit om wondbotulisme te voorkomen.