1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. J
  4. Jeuk (Pruritis)

Jeuk (Pruritis)

Wat is jeuk?

In het kort:

  • De officiële term van jeuk is pruritis. Jeuk kan een lichte vorm voorkomen maar ook in hele heftige mate.
  • Bij jeuk worden de jeukzenuwen in de huid geprikkeld door bepaalde eiwitten zoals histamine.
  • Deze eiwitten kunnen vrijkomen door allerlei oorzaken. Een aantal mogelijkheden zijn: insectenbeten, huidaandoeningen zoals een droge huid of eczeem, overgevoeligheid voor medicijnen.
  • Door stress kan de jeuk erger worden.
  • Als de jeuk lang aanhoudt, is het verstandig om je huisarts te bezoeken.
  • Jeuk kan verminderd worden door de plek te verkoelen en – wanneer mogelijk – de oorzaak vermijden.

Over jeuk

Iedereen heeft wel eens jeuk. Misschien besef je het niet eens altijd dat je jeuk hebt of dat je krabt tegen de jeuk. De officiële term voor jeuk is pruritis. Jeuk kan in lichte vorm voorkomen, maar ook in hele heftige mate. Zelfs zo heftig en allesoverheersend dat je er slaapstoornissen van hebt of dat het bijna ‘gekmakend’ wordt.

Je kunt overal op het lichaam jeuk krijgen. Je kunt er wel of geen uitslag bij hebben. Bij jeuk worden de zogenaamde ‘jeukzenuwen’ in de huid geprikkeld door bepaalde eiwitten zoals histamine. Deze eiwitten kunnen vrijkomen door allerlei oorzaken.

Jeuk kan heel veel oorzaken hebben zoals:

  • Insecten- en parasietenbeten: Insectenbeten kunnen stoffen achterlaten in je huid die voor jeuk kunnen zorgen. Ook parasieten zoals hoofdluis en de schurftmijt doen dit.
  • Sommige planten, zoals brandnetels.
  • Huidaandoeningen zoals: een droge huid, eczeem, lichen planus, psoriasis, schimmelinfecties van de huid, netelroos.
  • Overgevoeligheid (allergie) voor medicijnen (antibiotica, contrastvloeistof), voedingsmiddelen of bepaalde stoffen zoals zeeppoeder, nikkel of latex. Hierbij heb je vaak jeuk over het hele lichaam.
  • Als de lever of de nieren niet goed werken: De lever en nieren zorgen voor het verwerken en afvoeren van afvalstoffen in het lichaam. Werken deze organen niet goed, dan stapelen de afvalstoffen zich op en kunnen ‘van binnen uit’ jeuk veroorzaken.
  • Door stress en spanning kan het jeukgevoel erger worden.

Als je jeuk blijft houden ondanks de zelfhulpmiddelen is het verstandig je huisarts te raadplegen.

Net als bij de zelfhulp zal ook een arts eerst proberen een oorzaak te vinden en deze weg te nemen. Hierbij kan het zijn dat er bloed afgenomen moet worden om na te gaan of onder andere je nieren en lever nog goed werken. Worden afwijkingen in de werking van de nieren of de lever gevonden dan zal de arts deze behandelen.

Indien nodig zal de arts de aandoening behandelen die de jeuk veroorzaakt, zoals psoriasis, eczeem of een schimmelinfectie.

Als er van overgevoeligheid sprake is, zal de arts je adviseren om te proberen de stoffen waar je overgevoelig voor bent te vermijden. Als je al een overgevoeligheidsreactie hebt, kun je een middel krijgen dat de werking van histamine tegengaat (een anti-histaminicum). Van sommige van deze middelen kun je suf worden.

Krabben

Krabben lijkt een hulpmiddel, maar is het niet. Het verlicht je klachten even door de jeukprikkels te vervangen door pijnprikkels. Als je krabt kun je je huid beschadigen. Omdat bij het beschadigen histamine vrijkomt, krijg je weer jeuk. Toch zal iedereen blijven krabben.

Indien mogelijk de oorzaak voorkómen

Je kunt proberen de stoffen te mijden waarvan je weet dat je er overgevoelig voor bent.

Als een droge huid de oorzaak is van de jeuk, probeer dan niet te lang te douchen en smeer je lichaam daarna in met een crème.

Verkoelen

Je kunt de jeukende plaatsen inwrijven met mentholtalk. Dit heeft een verkoelend effect, waardoor het