1. Startpagina SZF
  2. Gezondheidsencyclopedie
  3. K
  4. Kaalheid

Kaalheid

Wat is kaalheid?

Kaalheid ontstaat als gevolg van meer haaruitval dan aanmaak van nieuwe haren. Haaruitval is een natuurlijk proces. Bij gezonde mensen kan elke haar drie tot vijf jaar in de hoofdhuid blijven zitten. In deze periode vindt haargroei plaats. Na deze tijd valt de haar uit en blijft het haarzakje ongeveer drie maanden zonder haar (rustfase). Dan komt er een nieuwe haar uit het haarzakje en herhaalt zich de cyclus van drie tot vijf jaar.

Je hebt 100.000 tot 150.000 haarzakjes op je hoofd. Het is normaal dat er ongeveer 50 tot 100 haren per dag uitvallen. Pas als het er veel meer zijn, spreek je van overmatige haaruitval. Als haren overmatig uitvallen en niet worden vervangen door nieuw haar, word je kaal (alopecia).

Kaalheid bij vrouwen en mannen

Elk haarzakje kan ongeveer 20 haren voortbrengen waarna het afsterft. Omdat elke haar drie tot vijf jaar in het haarzakje blijft, zou je dus pas na 60 tot 100 jaar kaal kunnen worden. Dat vele mannen (en soms ook vrouwen) al op jeugdige leeftijd last krijgen van kaalheid heeft te maken met de gevoeligheid van bepaalde haarzakjes voor het hormoon dihydrotestosteron (DHT). Dit hormoon verhindert een goede doorbloeding van het haarzakje waardoor de groeifase van de haar verkort wordt van drie à vijf jaar tot soms slechts enkele maanden.

Stel dat je haar niet in vier jaar, maar al in één jaar uitgegroeid is, dan kun je dus op je 20e jaar al alle 20 haarcycli hebben doorlopen en kaal worden. Ongeveer 70% van de mannen en 40% van de vrouwen krijgt ooit te maken met een vorm van kaalheid, variërend van een lichte vorm tot volledige kaalheid. Er zijn verschillende vormen van kaalheid. De meest bekende zijn:

  • Mannelijk type haaruitval (alopecia androgenetica)
  • Pleksgewijze haaruitval (alopecia areata)

Fabels over kaalheid

Er bestaan veel fabels over de oorzaken van kaalheid. Er wordt wel beweerd dat je kaal wordt als je je haar te hard borstelt, elastiekjes er te strak indoet of als je je haar permanent of verft. Ook zou je kaal worden als je vaak een pet of hoofddoek draagt of te veel met je hoofd draait als je slaapt. Het haar kan hier inderdaad door beschadigd raken, maar dan breekt het meestal af en groeit het vanzelf weer aan. Alleen door het extreem straktrekken van de haren kunnen ze helemaal uitgetrokken worden, dit heet tractiealopecia.

Mogelijke oorzaken van kaalheid kunnen zijn:

  • De oorzaak van het mannelijke type haaruitval (alopecia androgenetica) is het hormoon dihydrotestosteron. Bij mannen leidt deze vorm van erfelijke kaalheid tot de bekende inhammen op het voorhoofd of een groter wordende kale plek op de kruin. Bij vrouwen komt deze vorm van haaruitval in mindere mate ook voor. De haaruitval is bij vrouwen verspreid over het hele hoofd: het haar oogt dan dunner. Deze vorm van haaruitval is een natuurlijk proces en moet niet als abnormaal beschouwd worden.
  • Pleksgewijze haaruitval (Alopecia areata) ontstaat vaak na spanningen. Er doen zich volkomen kale plekken op hoofd, wenkbrauwen of andere lichaamsdelen voor. Pleksgewijze haaruitval geneest vanzelf, tenzij volledige kaalheid is ontstaan.
  • Tijdelijke haaruitval ontstaat door koorts, na een bevalling, bij een geslachtsziekte, door een psychische aandoening of als bijwerking van bepaalde geneesmiddelen (bijvoorbeeld cytostatica of een chemokuur).
  • Haaruitval door voortdurend trekken aan het haar (trichotillomanie).
  • Kale plekken als gevolg van verbrandingen, verwondingen, infecties of bestraling van de huid, die tot littekens hebben geleid. Deze kale plekken kunnen niet meer genezen.

De diagnose kaalheid kan worden gemeten door overmatig haarverlies en het dunner worden van haren te meten. Met behulp van een sterk vergrote foto kun je de haren tellen en uitdrukken in het aantal haren per vierkante centimeter. Ook kun je op de vergrotingsfoto's de dikte van een haar meten. Als haren te dun zijn of als er te weinig haren per vierkante centimeter zijn kan dit er op duiden dat het haarzakje niet goed functioneert.

Behandelingen van mannelijk type kaalheid (alopecia androgenetica) worden al in de oudheid gerapporteerd. De oude Egyptenaren, Grieken en Romeinen maakten al brouwsels tegen kaalheid. Het is zeer onwaarschijnlijk dat deze aanleiding gaven tot haargroei. Ook op dit moment worden nog grote hoeveelheden haargroeimiddelen tegen vaak hoge prijzen verkocht aan kalende mannen en vrouwen, die door hun probleem een gemakkelijke prooi zijn. Vanuit wetenschappelijk oogpunt zijn er maar enkele behandelingsmethoden voor kaalheid. De volgende behandelingen voor kaalheid zijn wetenschappelijk vastgesteld.

Om verdere haaruitval te voorkomen zijn verschillende middelen verkrijgbaar. Medicijnen en lotions die een gunstig effect hebben op haaruitval zijn middelen met het bestanddeel minoxidil, aminexil of finasteride. De medicijnen werken alleen als er nog enige haargroei is. Ze kunnen dan verdere haaruitval voorkomen door de overgang van testosteron naar dihydrotestosteron te remmen. Het resultaat is dus afhankelijk van de uitgangssituatie.

Niet-medische behandelingen

Haarwerken zijn pruiken die in combinatie met je eigen haar worden gebruikt. Dit kan variëren van vrijwel complete pruiken, waar alleen aan de voorkant het eigen haar overheen wordt gekamd, tot haarstukjes die enkel een kale plek verbergen. Er kunnen ook lokken haar (kunsthaar of echt) in je bestaande haar bevestigd worden via hairweaving of hairextensions. Het haar lijkt dan voller.

Door een goede verzorging blijft je haar beter in conditie. Ook gezonde voeding en een goede algemene lichamelijke fitheid zijn daarbij van invloed. Desondanks kunnen deze factoren het proces van haaruitval alleen enigszins vertragen.

Medische behandelingen

Als er op bepaalde plekken helemaal geen haar meer groeit, is een haartransplantatie de enige natuurlijke mogelijkheid om weer echt haar terug te krijgen. Tijdens de haartransplantatie wordt een lap met donorhaar naar een kale plek elders op het hoofd verplaatst. Uit deze haarfollikels groeien vervolgens nieuwe haren.

Je kunt vitamines innemen die bijdragen aan gezond haar. Belangrijke vitamines tijdens haaruitval zijn vitamine B8, vitamine B5, vitamine A en vitamine E. Naast vitamines is ook het mineraal ijzer belangrijk voor gezond haar.