Kinderverlamming (polio) (Encephalitis infantum)

We onderscheiden drie typen poliovirus, type één, twee en drie. De ernst van de klachten is afhankelijk van het soort polio waarmee je besmet bent. Voor 90% tot 95% procent van de besmette mensen verloopt de infectieziekte zonder ernstige ziekteverschijnselen. 5% van de mensen met poliomyelitis draagt een zeer schadelijke variant bij zich.

Bij de schadelijke variant van kinderverlamming verspreidt het poliovirus zich via de bloedbaan naar de grijze stof van het centrale zenuwstelsel, dus het ruggenmerg en de hersenen. 0.5% tot 1% van de mensen met dit type poliomyelitis krijgt uiteindelijk te maken met verlammingen. Meestal treedt verlamming op aan de armen en benen omdat het virus de zenuwbanen beschadigt die deze lichaamsdelen aansturen. Soms tast polio ook de hersenstam aan. Het gevolg is ernstige verlamming, blijvende restverschijnselen en in 2% tot 10% van de gevallen een dodelijke afloop.

Symptomen van kinderverlamming openbaren zich meestal één week en niet langer dan 35 dagen na besmetting. Poliomyelitis zelf geeft griepachtige verschijnselen met niet-specifieke symptomen, zoals:

• Algehele malaise
• Vermoeidheid
• Prikkelbaarheid
• Braken
• Hangerigheid
• Soms koortsig
• Pijnlijke keel
• Neusverkoudheid
• Lichte hoofdpijn
• Klachten van het maag- darmstelsel

Deze ziekteverschijnselen verdwijnen meestal vanzelf. Soms treedt er in de laatste fase na een eerdere verbetering weer een plotselinge verslechtering op met hoofdpijn, spierpijn en braken. Op zo’n moment verspreidt het virus zich via de bloedbaan en dringt het ruggenmerg binnen.

Kinderverlamming ontwikkelt zich razendsnel. Na twee, maximaal drie dagen treedt er geen verdere verlamming op. Indien de verlammingen beperkt blijven tot de spieren van de armen en benen is herstel gedeeltelijk mogelijk met intensieve fysiotherapie.

Op het moment dat de hersenzenuwen aangetast zijn, ontstaan er mogelijk slik- en ademhalingsproblemen die in 2% tot 10% van de gevallen fataal zijn. Dit gebeurt meestal bij mensen van boven de 25 jaar.

Post- poliosyndroom

Bij 20% tot 30% van de mensen met poliomyelitis ontstaat er vele jaren later opnieuw spierzwakte, pijn, afname van spierweefsel en vermoeidheid. Dit staat bekend als het post-poliosyndroom.

De klinische diagnose poliomyelitis of kinderverlamming wordt gesteld door bloed- en/of ontlastingonderzoek in het laboratorium. In Suriname is het grootste gedeelte van de bevolking overigens ingeënt tegen polio.

Kinderverlamming is niet te genezen. Er bestaan geen antivirale middelen tegen polio dus behandeling is vooral ondersteunend en symptoombestrijdend. Soms is ziekenhuisopname, bedrust en fysiotherapie nodig om erger te voorkomen.

Iemand die poliomyelitis gehad heeft kan dit geen tweede keer krijgen. Maar deze immuniteit geldt alleen voor infectie met het type kinderverlamming dat zich al eerder in het lichaam gehuisvest heeft. In theorie kun je dus drie keer polio oplopen.

De allerbelangrijkste maatregel tegen kinderverlamming is het poliovaccin. Dit vaccin beschermt tegen alle drie de varianten van het poliovirus.

Dankzij het DKTP-vaccin (Dyfterie, Kinkhoest, Tetanus en Polio) dat kinderen in Suriname krijgen, is poliomyelitis al jaren uitgeroeid in Suriname. Ook wereldwijd hebben vaccinatieprogramma’s ertoe geleidt dat polio zo goed als verdwenen is. Er is nog een handjevol landen waar polio voorkomt. Omdat polio zich verspreidt via de ontlasting van besmette personen is regelmatig handen wassen met water en zeep daar het belangrijkste devies.