Korsakov syndroom

De belangrijkste oorzaak van zowel het Korsakov syndroom als het Wernicke syndroom is alcoholisme. Jarenlang overmatig alcoholgebruik zorgt voor het afsterven van hersencellen waardoor hersenbeschadiging ontstaat. Bovendien gaat alcoholisme vaak samen met ernstig tekort aan thiamine (vitamine B1). Dit komt omdat alcohol je organen zodanig aantast dat bepaalde voedingstoffen niet meer goed worden opgenomen. Ook hebben alcoholisten vaak een slecht voedingspatroon, waardoor ze te weinig vitamine B tot zich nemen.

Thiamine helpt om glucose om te zetten in energie voor de hersenen. Een tekort van deze stof leidt dan ook tot een tekort aan energie in de hersenen. Zo krijgt onder andere de hypothalamus – een onderdeel van de hersenen – minder energie dan nodig. De hypothalamus is verantwoordelijk voor onder andere:

• Het regelen van je lichaamstemperatuur
• Het regelen van je groei
• Het regelen van je eetlust
• Het regelen van bepaalde emoties
• Het regelen van bepaalde geheugenfuncties

Doordat de hypothalamus niet goed meer kan werken, krijgt iemand met het Korsakov syndroom last van klachten die samenhangen met de functies van dit onderdeel van de hersenen. Over het algemeen ontwikkelt het Korsakov syndroom zich snel en daarom is spoedopname vereist.

Verschillende symptomen kunnen duiden op het Korsakov syndroom, zoals geheugenproblemen, faalangst en vermijdingsgedrag en verlies van interesse in verzorging. Deze symptomen kunnen gelijk of plotseling beginnen en lijken veel op de symptomen van dementie bij ouderen. Hieronder zullen de verschillende symptomen van Korsakov kort worden besproken:

Geheugenproblemen

Eén van de duidelijkste symptomen van het Korsakov syndroom is het geheugenverlies. Met name je kortetermijngeheugen wordt beïnvloed, waardoor je je zaken die kort geleden zijn gebeurd niet meer kunt herinneren. Dingen die langer geleden zijn gebeurd, worden gemakkelijker onthouden.

Ten tweede kun je je minder goed oriënteren als je Korsakov hebt. Gezonde mensen kunnen zich oriënteren in tijd, plaats en persoon, maar dit gaat bij patiënten met Korsakov minder goed. Met name de oriëntatie in plaats en tijd wordt snel minder goed. Zo kun je als Korsakovpatiënt grote moeite hebben om je dag in te plannen en je ook aan deze planning te houden. Ook kun je bijvoorbeeld vergeten welke dag het is kun je zelfs vergeten of het avond of ochtend is. Hierdoor kunnen zelfs handelingen als aankleden moeilijk worden. Er komen vragen in je op als: ben je je aan het aankleden omdat het ochtend is of ben je aan het uitkleden omdat het avond is?

Om geheugenproblemen te corrigeren kun je de gaten invullen met fantasieverhalen. Dit komt onder Korsakovpatiënten veel voor en wordt confabuleren genoemd. Het kan erg lastig zijn om het verschil te zien tussen de waarheid en een leugen, omdat de fantasie voor de patiënt de waarheid is geworden.

Faalangst en vermijdingsgedrag

Door het Korsakov syndroom kun je als patiënt te maken krijgen met problemen die je niet meer op kunt lossen. Dit veroorzaakt faalangst. Om te zorgen dat je niet meer faalt, kun je vervolgens vermijdingsgedrag gaan vertonen. Je gaat dan moeilijke vragen of gebeurtenissen uit de weg. In plaats van vermijdingsgedrag kunnen er ook agressieproblemen ontstaan. Om de faalangst te verminderen is het belangrijk om een vast dagritme te gebruiken. Dit geeft houvast in onzekere tijden.

Verlies van interesse in verzorging

Een laatste symptoom van Korsakov is het zogenaamde ‘decorumverlies’. Dit houdt in dat je steeds minder interesse toont in je dagelijkse verzorging en je jezelf steeds verder laat verwaarlozen. De desinteresse uit zich ten opzichte van je eigen lichaam, maar ook je bezittingen. Douchen en wassen worden niet belangrijk gevonden, kleren worden weinig gewassen en spullen worden vaak kwijt geraakt.

Er is op dit moment geen behandeling voor het Korsakov syndroom. Zodra een patiënt stopt met alcohol drinken zal het functieverlies in de hersenen ook tot stilstand komen, maar er zal nooit verbetering optreden. Belangrijk is dus dat Korsakov patiënten gestimuleerd worden om te stoppen met drinken. Het kan zijn dat je vitamine B injecties krijgt om het tekort hieraan te herstellen.

Bovendien is veel hulp van buitenaf nodig om zelfstandig leven mogelijk te maken. Als zelfstandig leven niet meer mogelijk is, dan kun je terecht komen in een verpleeghuis. De behandeling die je daar ontvangt is gericht op het geven van een dagritme en structuur.