Wat is ondervoeding?
Bij ondervoeding krijg je via je voeding minder calorieën of essentiële voedingsstoffen binnen dan je lichaam nodig heeft. Met name ouderen, chronische zieken kunnen ondervoed raken. Patiënten die een operatie ondergaan lopen grote risico’s als er sprake is van ondervoeding. Als je lichaam niet genoeg bouwstoffen krijgt om zichzelf in stand te houden, dan heeft dit duidelijk gevolgen voor je gezondheid en fitheid:
- Je organen gaan minder goed functioneren
- Je afweersysteem werkt minder goed
- De wondgenezing wordt vertraagd
- En je geneest minder snel
- Ziekenhuisopnames duren langer
Oorzaken
Globaal zijn er drie oorzaken te onderscheiden bij ondervoeding:
- Verminderde inname
- Verhoogde behoefte
- Verlies van voedingsstoffen
Verminderde inname
Oorzaken voor verminderde voedselinname kunnen bijvoorbeeld zijn:
- Problemen met eten
- Maag-darmproblemen
- Kauw- of slikklachten
Verhoogde behoefte
Een verhoogde behoefte aan voedingsstoffen en energie kan veroorzaakt worden door een ernstige aandoening. Je lichaam heeft dan meer voedingsstoffen nodig om je lichaam niet alleen in stand te houden, maar ook te laten genezen. Ook bij ziekten die gepaard gaan met een verhoogde stofwisseling, zoals hyperthyreoidie (te hard werkende schildklier), kan dit het geval zijn.
Verlies van voedingsstoffen
Verlies van voedingsstoffen kan bijvoorbeeld voorkomen bij heftig braken of specifieke darmziekten. De voedingsstoffen worden dan helemaal niet opgenomen in de darmen. Ook brandwonden kunnen zorgen voor een groot verlies aan voedingsstoffen, omdat je lichaam in een reactie op de brandwonden veel meer en veel sneller voedingsstoffen verbrandt.
Symptomen
Symptomen die kunnen wijzen op ondervoeding zijn:
- Lusteloosheid
- Dunne en droge huid
- Vermoeidheid
- Afname van vetweefsel onder huid
- Kouwelijk zijn
- Verminderde eetlust
- Depressiviteit
- Droog haar
Behandeling
Voor een goede behandeling is het belangrijk dat ondervoeding tijdig herkend wordt. De ondervoeding kan dan namelijk nog tegengegaan worden. Uiteraard is de oorzaak hierbij leidend: soms kan de oorzaak worden weggenomen of kan een specifieke behandeling worden ingezet. Er zijn duidelijke richtlijnen als het gaat om symptomatische behandeling, afhankelijk van de inname van voedingsstoffen:
- 100%: Als een patiënt 100% van zijn vastgestelde behoefte aan voedingsstoffen binnenkrijgt is er geen sprake van ondervoeding en hoeft er dus niet behandeld te worden.
- 75%-100%: als een patiënt niet 100% aan de benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt maar minder, dan bestaat de behandeling uit eiwit- en energierijke voedingen met eventueel drinkvoeding.
- 50%-75%: Als een patiënt zo weinig voedingsstoffen binnenkrijgt, wordt er naast eiwit- en energierijke voedingen ook drink- en sondevoeding gebruikt. Sondevoeding betekent dat je vloeibare voeding krijgt, die via een slangetje door je neus naar je maag wordt gebracht.
- Minder dan 50%: Als een patiënt minder dan 50% van de benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt, wordt er over gegaan op volledige sondevoeding.