Wat is vaginisme?
Vaginisme houdt in dat het een vrouw niet lukt om seks te hebben, ondanks dat ze het vaak wel wil. Dit komt doordat de bekkenbodemspieren die rond de vagina liggen onbewust te sterk worden aangespannen. Daardoor wordt de opening heel nauw en is het inbrengen van een penis pijnlijk of zelfs onmogelijk. Ook andere dingen, zoals een vinger of tampon, kunnen vaak niet naar binnen en een inwendig onderzoek bij een arts is vaak een probleem.
Vormen van vaginisme: primair en secundair
Er zijn twee vormen: primair vaginisme en secundair vaginisme. Bij primair vaginisme is het probleem er altijd geweest, bij secundair vaginisme is het later ontstaan. Bij de secundaire vorm was penetratie dus eerder wel mogelijk. Dit kan gebeuren als gemeenschap bijvoorbeeld een tijdlang heel pijnlijk is geweest of na negatieve ervaringen op seksueel gebied.
Zin in seks
Het is een misvatting dat een vrouw met vaginisme geen zin in seks heeft. Vaak wil ze juist wél, maar lukt het toch niet. Vaginisme kan binnen een relatie de nodige spanningen oproepen. Als je als vrouw wel graag seks wilt, maar het lukt steeds niet, ben je een volgende keer nog minder ontspannen. Met als gevolg dat jij en je partner weer teleurgesteld en nog meer gefrustreerd raken.
Oorzaken
Er zijn verschillende mogelijke oorzaken van vaginisme. Soms is er sprake van een lichamelijke oorzaak, maar vaker spelen mentale oorzaken een grote rol bij vaginisme.
Lichamelijke oorzaak
Voorbeelden van lichamelijke oorzaken van vaginisme zijn:
- Ontstekingen of infecties, zoals candida en bacteriële vaginose
- Een soa
- Een te stug maagdenvlies
- Hormonale veranderingen in de overgang
- Het komt echter zelden voor dat de oorzaak van vaginisme lichamelijk is.
Angst
Meestal is de opening van de vagina op zichzelf niet te nauw, maar lijkt dat zo doordat de spieren zo strak zijn aangetrokken. Dat heeft vaak te maken met angst en onzekerheden. Ook weten veel vrouwen niet precies hoe hun geslachtsdelen er van binnen en van buiten uitzien en hoe ze werken. Die onwetendheid kan vragen oproepen:
- Is een penis niet veel te groot om in mijn vagina te passen?
- Zal het geen pijn doen?
- Zal ik niet zwanger raken?
Een vaginistische reactie kan ook te maken hebben met andere angsten die niet direct met seks te maken hebben. Het kan bijvoorbeeld voortkomen uit een opvoeding waarin seksualiteit taboe was of als iets vies werd gezien.
Daarnaast is het zo dat als je eenmaal pijn bij het vrijen hebt gehad, dit bij de volgende keer voor angst kan zorgen, waardoor je onbewust je bekkenbodemspieren aanspant. Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel.
Behandeling
Herken je de symptomen van vaginisme? Ga dan naar de huisarts. Je huisarts kan lichamelijke oorzaken van vaginisme (zoals een soa of ontsteking) uitsluiten en je eventueel doorverwijzen naar de seksuoloog. Het is ook mogelijk om zonder verwijzing naar een seksuoloog te gaan. Dit kan echter wel gevolgen hebben voor de vergoeding van de kosten.
Bij de behandeling van vaginisme is vooral belangrijk om niets te forceren en rustig uit te proberen wat wel en niet lukt. Een seksuoloog helpt je met het ontdekken welke negatieve gedachten of angsten een rol spelen. De behandeling van vaginisme bestaat verder voornamelijk uit bekkenbodemoefeningen die je thuis uit kunt voeren. Met deze oefeningen leer je bewust je bekkenbodemspieren aan te spannen en te ontspannen, waardoor je meer controle krijgt over deze spieren.
Dilator
Verder is het mogelijk om te oefenen met zogeheten dilators. Een dilator is een zeer kleine kunststof staaf die je met glijmiddel inbrengt in de vagina. Als dit lukt zonder pijn, kun je steeds een iets grotere dilator inbrengen. Uiteindelijk kun je met je partner opnieuw proberen om geslachtsgemeenschap te hebben.