Wat zijn X-benen?
Bij X-benen is er sprake van een vergrote standsafwijking van de benen. De benen en knieën staan te ver naar binnen gedraaid, wat lijkt op een ‘X-stand’. Een ‘X-stand’ van de benen komt vaak voor bij kinderen tussen de 2 en 6 jaar, maar herstelt daarna meestal vanzelf. Wanneer de benen niet vanzelf een normale stand aannemen, kan er sprake zijn van X-benen. De diagnose wordt gesteld met behulp van lichamelijk onderzoek en röntgenfoto's.
Bij volwassenen zie je altijd een lichte X-stand, dit is normaal. Dit heeft te maken met de breedte van het bekken (Q-angle). Bij vrouwen is de hoek wat groter omdat het bekken bij vrouwen ook wat breder is.
Oorzaken
Veel jonge kinderen (van 2 tot 6 jaar) hebben een ‘natuurlijke’ X-stand van hun benen. Hierna nemen de benen meestal een normale stand aan. Als dit niet het geval is, wordt er gesproken van X-benen. Dit kan verschillende oorzaken hebben:
- Hormoonstoornissen
- Stofwisselingstoornissen
- Rachitis
- Hypermobiliteit
- Vervorming van het scheenbeen of dijbeen
- W-zithouding
- Overgewicht
Bij volwassenen kunnen X-benen daarnaast ontstaan door artrose. Door slijtage van het kniegewricht aan de buitenzijde ‘zakt’ de knie meer naar binnen toe.
Symptomen
X-benen zijn duidelijk te zien aan de stand van de knieën: deze staan dicht bij elkaar waardoor ze een ‘X’ lijken te vormen. Vaak kantelen ook de voeten wat naar binnen. Dit kan overbelasting en pijnklachten van spieren, pezen en banden veroorzaken.
Behandeling
Wanneer X-benen klachten geven, kunnen ze behandeld worden met behulp van podotherapeutische zolen en/of een beenstandscorrectie.
Podotherapeutische zolen bij X-benen
Een lichte ‘X-stand’ van de benen kan behandeld worden met behulp van podotherapeutische steunzolen. Deze kunnen de stand van zowel de voeten als knieën voor een deel beïnvloeden. Ook helpen steunzolen blessures te voorkomen doordat ze de druk en trekkracht van de voeten en benen verminderen.
Beenstandscorrectie
Bij een ernstigere ‘X-stand’ waarbij de afwijking veel klachten veroorzaakt, kan een herstellende operatie verbetering brengen. Bij kinderen wordt een plaatje aan de binnenkant van de knieën geplaatst, over een groeischijf heen. Hierdoor wordt de groei van dat deel van het bot tijdelijk geremd. Na een half jaar tot een jaar worden de plaatjes verwijderd.
Bij volwassenen kunnen X-benen behandeld worden door een standsverandering van het been. Tijdens deze operatie wordt het been gebroken en recht gezet.
Als X-benen veroorzaakt worden door een aandoening, dan wordt de aandoening zelf behandeld.