Veel mensen weten niet hoe je een beroerte herkent. En dat terwijl elke seconde op zo'n moment telt. Wat is een beroerte eigenlijk? En wat moet je doen als je denkt dat iemand een beroerte heeft?
Wat is een beroerte eigenlijk?
Bij een beroerte krijgt een deel van de hersenen voor kortere of langere tijd geen zuurstof. Er zijn meerdere oorzaken mogelijk: een bloedpropje dat een slagader in het brein afsluit, of een gescheurd hersenbloedvat waardoor bloed tussen de hersencellen terechtkomt.
Beroerte in het kort
- Symptomen: scheve mond, verwarde spraak en verlamd arm of been
- Bel direct naar de huisarts of 112
- Elke seconde telt
Een beroerte is een verzamelnaam voor verschillende problemen. Het eerste geval, waarbij een bloedvat afgesloten raakt en het brein geen zuurstof meer krijgt, noemen we een herseninfarct. Het tweede, waarbij een bloedvat scheurt, heet een hersenbloeding.
En wat is een TIA?
Een TIA ontstaat wanneer een bloedvat tijdelijk is afgesloten, waardoor de hersenen korte tijd geen zuurstofrijk bloed krijgen. Dat komt door een klein bloedpropje. Het bloedpropje lost gelukkig snel weer op en de hersenen krijgen weer zuurstofrijk bloed. Een TIA duurt dus vaak maar kort. Maar het is meestal wel een voorbode van een herseninfarct.
In alle gevallen – zowel bij het herseninfarct, de hersenbloeding en de TIA – is het zuurstoftekort dat voor plotselinge uitvalverschijnselen zorgt.
Wat voor verschijnselen zijn dat?
Een beroerte zie je meestal niet aankomen. Het geeft ook niet bij iedereen dezelfde klachten, maar er zijn drie signalen die heel vaak voorkomen, samen of los van elkaar: een scheve mond, verwarde spraak en een verlamd arm of been. Altijd aan één kant van het lichaam. Ook acute duizeligheid of dubbelzien is soms een signaal van een beroerte. Maar meest opvallend is steeds het acute begin dat er iets uitvalt.
Wat moet je doen als je denkt dat jij of iemand anders een beroerte heeft?
Direct handelen. Zuurstoftekort leidt tot hersenschade. Hoe langer het zuurstoftekort duurt, hoe groter de schade wordt. Bel bij duidelijke uitvalklachten direct de arts. Bij een herseninfarct of -bloeding telt elke seconde.
Veel mensen denken: we kijken het wel even aan, straks gaat het misschien vanzelf over. Wacht daar niet op. Soms gaat het inderdaad over, omdat het een TIA is, maar ook dan moet je actie ondernemen. Bel een ambulance of overleg eerst met de huisarts.
Kunnen we zelf het risico op een beroerte verlagen?
Er zijn verschillende dingen die het risico verhogen: roken, een hoge bloeddruk, suikerziekte, een hoog cholesterol en erfelijke aanleg. Zorg dat je zo gezond mogelijk leeft en eet, beweeg voldoende en houd je bloeddruk en cholesterol onder controle.
Ook mensen met een volledig onregelmatige hartslag, boezemfibrilleren, hebben een verhoogd risico om bloedpropjes te maken en TIA's te krijgen. Hen schrijf ik bloedverdunners voor zodat die bloedpropjes niet ontstaan. Iedereen boven de vijftig wordt aangeraden de bloeddruk en het cholesterol een keer te laten controleren bij de huisarts.
